ปัญหามีไว้ให้แก้ เมื่อพยายามแก้ ในที่สุดเราอาจพบหนทางใหม่ของชีวิต นี่เป็นอีกตัวอย่างหนึ่งในการแก้ปัญหาธุรกิจ วิยะเครป บริษัทส่งออกปูพาสเจอร์ไรส์ที่ในอดีตเคยเป็นแม่ค้าขายปลา ขายปูและเนื้อสัตว์ในตลาดสดมาก่อน วันนี้กลายเป็นผู้บุกเบิกส่งออกปูพาสเจอร์ไรส์ที่ทำให้ตลาดส่งออกซีฟู้ดมีชีวิตชีวาและส่งผลให้ผู้คนได้ทานเนื้อปูสดๆ มากขึ้น
มาดิน๊ะ เล่าเจริญ (มาดี้) รองกรรมการผู้จัดการ บริษัท วิยะเครป โปรดักส์ จำกัด ทายาทรุ่นที่สองเล่าให้เราฟังว่า เดิมแม่ของเธอหรือวิยะเป็นแม่ค้าขายปลาในตลาดสด ช่วงนั้นปูเยอะ เลยหันมาทำธุรกิจขายปู ปรากฏว่ามีอยู่ช่วงหนึ่งที่ปูมีจำนวนมากจนล้นตลาด เรียกได้ว่าแค่เปิดประตูหน้าบ้านมาก็มีปูอยู่เต็มไปหมด เหตุที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะวิยะรับซื้อปูจากชาวบ้าน เมื่อชาวบ้านจับปูมาได้จึงนำมาส่งเธอ เพียงระยะเวลาแค่ 3-4 วันปูก็เน่า แม้จะพยายามหาทางดูแลแล้วก็ตาม
จากนั้นวิยะจึงหาวิธีการรักษาปูด้วยการทำพาสเจอร์ไรส์ คือการอัดกระป๋องและทำพาสเจอร์ไรส์ ด้วยการไปอินเดียและดูว่าเขาทำพาสเจอร์ไรส์กันอย่างไร สามารถกลับมาทำได้เองไหม เมื่อลงมือทำแล้ว ปรากฏว่าทำได้ จึงทำปูพาสเจอร์ไรส์ส่งออกไปขายทั่วโลก จากการขายพบว่าประเทศที่นิยมมากที่สุดคืออเมริกา เยอรมนี เบลเยียมและประเทศแถบยุโรปนิยมทานปูกันทั้งหมด ปูไทยหวานและอร่อยที่สุด วิยะเครปพยายามทำให้เห็นว่ารสชาติของปูไทยไม่แพ้ชาติใดในโลก
ปูที่นำมาอัดกระป๋องและพาสเจอร์ไรส์คือปูม้า ทางวิยะเครปนำปูมาจากอ่าวไทยเท่านั้นเพราะมีรสชาติที่หวาน มีความสดมากกว่าปูที่อื่น สินค้าของบริษัทมีทั้งปูม้าอัดกระป๋องและยังทำสินค้าแปรรูปเพื่อให้รองรับลูกค้าทุกฐานตั้งแต่หลักพันถึงหลักร้อย บริษัทได้แปรรูปสินค้าอื่นๆ ด้วย เช่น นักเก็ตปู ลูกชิ้น จ้อปู ซาลาปู (หรือซาลาเปาไส้ปู) และน้ำพริก
การขายปูส่งออกไปต่างประเทศ
ปูที่ส่งออกต้องผ่านมาตรฐานการส่งออกของประเทศนั้นๆ มีทั้ง GMP ทั้ง ISO 2019 ทั้งฮาลาล ทั้ง อ.ย. ฯลฯ ทางบริษัทสามารถทำให้เห็นว่าไม่ว่าจะมีมาตรฐานระดับสูงขนาดไหน โรงงานก็ได้รับการยอมรับทั้งหมด ทั้งตลาดในเอเชีย สิงคโปร์ มาเลเซีย อินโดนีเซีย จีน เป็นต้น
สเน่ห์ที่โดดเด่นของธุรกิจวิยะเครปคือ เน้นคุณภาพ สินค้าได้มาตรฐาน มีรสชาติอร่อย สามารถทานได้ทันทีหรือจะอุ่นก่อนทานก็ย่อมได้ มาดี้มองว่าความสำเร็จของบริษัทคือการที่เราขายสินค้าที่มีคุณภาพให้กับลูกค้าได้ ถ้าสินค้าไม่ได้คุณภาพก็ไม่กล้าขาย
ช่วงวิกฤตโควิด รับมืออย่างไร?
วิยะเครปค่อนข้างได้รับผลกระทบน้อย เนื่องจากทางบริษัทพยายามปรับตัว มีความยืดหยุ่นและพยายามศึกษาแพลตฟอร์มในการสื่อสารทางตลาดมาก่อนหน้าแล้วว่า บริษัทจะรองรับลูกค้าอย่างไร หากไม่มีการส่งออก บางเดือนยอดส่งออกเป็นศูนย์ จึงศึกษาแพลตฟอร์มออนไลน์ ทั้ง tiktok, facebook พยายามหาทางทำยังไงก็ได้ให้สินค้าขายออกได้มากที่สุดเพราะช่วงนั้นต่างประเทศปิด
จากนั้นก็เริ่มไลฟ์สดผ่าน Facebook page ขายอาหารทะเล เริ่มทำกล่องสุ่มรายแรกๆ ทางบริษัทมีงานให้ลูกน้องทำอยู่ตลอด แพลตฟอร์มพวกนี้สำคัญมากในช่วงที่ส่งออกไม่ได้ แม้ยอดขายภายในประเทศจะทดแทนการส่งออกไม่ได้ แต่ก็ช่วยทำให้โรงงานไม่ถูกปิดตัว ไม่ต้องมีพักงาน ไม่มีเหตุการณ์เหล่านี้เกิดขึ้นเลย
มีบริษัทส่งออกปูไม่พอ ยังมีธนาคารปูด้วย
สำหรับธนาคารปูนั้น วิยะเครปเริ่มทำเมื่อ 8 ปีก่อนและเพิ่งทำสำเร็จได้ช่วง 5-6 ปีให้หลัง สาเหตุที่ทำเพราะว่าปูม้าไม่ได้มีทั้งปี มีเฉพาะเดือนมกราคม กุมภาพันธ์ มีนาคม เมษายน แต่หลังจากนี้ปูม้าจะหายากมาก จึงเกิดโครงการธนาคารปูขึ้นมา เพราะคิดว่าวันหนึ่งปูม้าคงจะสูญพันธุ์ การทำธนาคารปูขึ้นมาก็เพื่อเอาปูม้าคืนสู่ธรรมชาติ
ทางบริษัทรับมาเท่าไร จะปล่อยปูกลับไปเท่านั้น ถ้าพูดถึงแม่ปูหรือปูไข่นอกกระดองนั้น เขามีลูกปูเป็นไข่ถึง 1 ล้านตัว เรารับซื้อและเพาะเลี้ยงจนผลัดไข่ อัตรารอดจาก 1 ล้านตัวจะรอดชีวิตประมาณ 7 แสนตัว ทุกอย่างล้วนมีต้นทุน ธนาคารปูก็มีต้นทุนเช่นกัน ทั้งค่าออกซิเจน ค่าเลี้ยงดู ฯลฯ
นอกจากนี้ ยังมีการปล่อย young crab ลงทะเลด้วย young crab คือปูที่มีขนาดตัวเล็กเท่าเมล็ดถั่ว เอาไปปล่อยทะเล อัตรารอด 70% หากเปรียบเทียบกับการเพาะเลี้ยงจากแหล่งอื่น เวลาที่เขาได้แม่ปูกระดองไข่เขาจะแกะไข่และปล่อยปูลงทะเล จึงมีอัตรารอดต่ำ ทางบริษัทจึงร่วมมือกับกรมประมง ชาวประมงในพื้นที่นำปูไข่มาเพาะเลี้ยงและพัฒนาวิธีการเพาะเลี้ยงลูกปูม้าจนถึง ระยะ Young Crab ให้แม่ความสามารถในการเอาตัวรอดได้จึงปล่อยคืนสู่ทะเและยังรณรงค์ไม่ให้จับปูที่มีขนาดเล็กกว่า 10 เซ็นติเมตรและรณรงค์ไม่ให้กินปูที่มีไข่นอกกระดอง เพื่อให้ปูม้ากลับมาสมบูรณ์ดังเดิม
นอกจากแบรนด์วิยะเครปที่ส่งออกปูไปทั่วโลกแล้ว ยังมีร้านชาวเลย์ซีฟู้ด ทำเป็นร้านอาหาร มีทั้งที่สาขาเกษตรนวมินทร์ มาบุญครองชั้นหก ร้านเปิดตั้งแต่ 11.00-22.00 น. ร้านมีขายเดลิเวอรี่ด้วยซึ่งก็ได้ยอดขายค่อนข้างดี มีฐานลูกค้ามานาน 5-6 ปีแล้ว
รายได้ก่อนโควิดระบาด ส่งออกได้มากถึง 600-700 ล้านบาท
มาดี้เล่าว่า ก่อนจะมามาสานต่อธุรกิจขายปูกับแม่ เธอเรียนกฎหมายที่มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ ช่วงศึกษาอยู่ชั้นมัธยมก็เรียนไปขายของไป ขายเครื่องสำอางออนไลน์ พอจบกฎหมายก็มาช่วยแม่ทำงาน จากตอนแรกที่ตั้งใจจะเรียนต่อก็ตัดสินใจมาช่วยงานแม่ก่อน จากนั้นเมื่อตกอยู่ในสถานการณ์โควิดระบาดจึงได้มาช่วยแม่ทำธุรกิจเต็มตัว
สำหรับรายได้ธุรกิจวิยะเครปก่อนโควิดระบาด ช่วงนั้นเน้นส่งออกเยอะ ยอดขายไม่ได้ซบเซา มียอดขายต่อปีราว 800-900 ล้านบาท บางปีก็อยู่ที่ 600-700 ล้านบาท แต่หลังจากโควิดระบาด รายได้ลดลง 50% อยู่ที่ประมาณ 400 ล้านบาทถึง 200 ล้านบาท เพราะไม่สามารถส่งออกได้เหมือนช่วงก่อนหน้า ยอดส่งออกบางเดือนเป็นศูนย์ อาศัยยอดขายภายในประเทศเท่านั้น แม้ตอนนี้ส่งออกได้บ้างแล้วก็ยังส่งออกได้บางประเทศ รายได้ฟื้นตัวขึ้นแต่ยังไม่ 100% เหมือนเดิมเพราะเพิ่งเปิดประเทศได้ไม่นานยังไม่สามารถส่งออกได้เต็มอัตรา
ค้าขายผ่านช่องทางออนไลน์ ช่วยแก้ปัญหารายได้ลดในช่วงโควิดระบาด
ถ้าพูดถึงความสดใหม่ของอาหาร ในด้านการขนส่ง ช่วงแรกเป็นสิ่งที่ทำได้ค่อนข้างยากในการควบคุมคุณหภูมิให้ได้ 100% ก็ทำให้เกิดความท้าทายซึ่งจะเกิดปัญหาบ้าง ก็มีแนวทางในการรับมือกับปัญหา ตัวอย่าง การขายของสด ต่างจากขายของแช่แข็ง เราไลฟ์สด ส่งสินค้าวันต่อวัน ลงลังโฟม มีดองน้ำแข็ง ใส่เกลือพิถีพิถันทุกขั้นตอน มีการใช้ขนส่งที่ค่อนข้างดีเพราะระบบขนส่งเอกชน ควบคุมอุณหภูมิ 3 องศา ส่งได้รวดเร็ว ไม่ค่อยเกิดปัญหา
ถ้าบางเคสที่ลูกค้าพบว่าสินค้ามีปัญหา ก็จะสามารถเคลมสินค้าได้ มีขั้นตอนการตรวจสอบเช่นภาพถ่าย วิดีโอ ทั้งเคลมสินค้าและเงินสด
สำหรับความท้าทายของธุรกิจ ในช่วงโควิดถือว่าท้าทายที่สุด แบกรับปัญหาวันต่อวัน จะเกิดอะไรขึ้นอีก จะแก้ปัญหาอะไรอีกมั้ย เรารู้ล่วงหน้าที่จะเกิด วางแผนจัดการ พยายามคาดการณ์ว่า มีอะไรเกิดขึ้นในอนาคต เช่น ปิดประเทศ เราจะวางแผนก่อนและมีการแก้ไขปัญหา พยายามยืดหยุ่นกับสถานการณ์ สำหรับช่องทางการจัดจำหน่ายในช่วงนี้ มีส่งออกบางประเภท เน้นการใช้แพลตฟอร์มออนไลน์ในการค้าขายเป็นหลัก ทำให้ฐานลูกค้ากว้างขึ้น และยังมีการออกงานแสดงสินค้าเพิ่มด้วย
ทิศทางธุรกิจในอนาคต
วิยะเครปจะวางฐานลูกค้าให้กว้างที่สุด จะให้คนนึกถึงวิยะเครป เพราะมั่นใจคุณภาพของเรา ปูไทยไม่แพ้ชาติใดในโลก เราเน้นปูฉ่ำ สดทุกคำ คนไทยอยากกินปู นึกถึงวิยะเครป ให้รู้จักวิยะเครป ตอนนี้เริ่มมีปลาและกุ้งเพิ่มแล้วเพราะในช่วงโควิด ชาวประมงได้ปลา ได้กุ้งมา ไม่รู้จะเอาไปไหน เรารับซื้อปูอยู่แล้วจึงรับซื้อจากเขาเพิ่ม เราสงสารลูกเรือเรา จึงรับไว้ เราจึงคิดว่าจะออกจากอ้อมกอดเรายังไง นั่นก็คือไลฟ์สด ขายปลา ขายกุ้งในเพจออนไลน์ สินค้าหลักที่ขายได้ดีคือปู ปลา กุ้ง อาหารทะเลทุกชนิด
อยากให้คนไทยรู้จักสินค้าของวิยะเครปมากขึ้น เมื่อนึกถึงปู อยากให้นึกถึงวิยะเครป อยากให้ลองชิมดู ลองดูสักครั้งหนึ่ง ตอนนี้มีขายที่ท็อปส์ซูปเปอร์มาร์เก็ตทุกสาขา บางสาขาเป็นกระป๋อง มีชื่อแบรนด์หลายชื่อ อาทิ ปูสดชาวเลย์ สยามเครป สมายด์เครป
วิยะเครปได้รับรางวัลจากธนาคารไทยพาณิชย์ร่วมกับสถาบันบัณฑิตบริหารธุรกิจศศินทร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย Bai Po Business Awards by Sasin ครั้งที่ 17 ในมิติที่เป็นองค์กรที่มีการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืนและการสร้างธุรกิจด้วยพลังแห่งการเป็นผู้ประกอบการนั้น ทางบริษัทรู้สึกดีใจที่ได้รับรางวัล เพราะมันทำให้พนักงานองค์กรรู้ว่าสิ่งที่เราทุ่มเทไปไม่เสียเปล่า ถือเป็นรางวัลแห่งความภาคภูมิใจ ที่สะท้อนให้เห็นถึงศักยภาพขององค์กร
ข้อคิดสำหรับคนทำธุรกิจยุคนี้ แน่นอนว่า อุปสรรคปัญหาถาโถมมากมายทุกวัน คนทำธุรกิจทุกวันเราตื่นมาเจอปัญหา อย่ามองว่าเป็นอุปสรรค ให้มองเป็นบททดสอบที่เราจะต้องก้าวผ่านให้ได้ เป็นกำลังใจให้คนทำธุรกิจว่าอย่ายอมแพ้อะไรง่ายๆ ยอมสู้และทำต่อมันจะมีวันที่สำเร็จสักวันนึง เพียงแค่เราอย่าหยุดทำก็พอ
อยากให้อย่ายอมแพ้อะไรง่ายๆ ปัญหามีทุกวัน ก็ให้มองว่าเป็นบททดสอบ มีวันสำเร็จทุกวัน พยายามหาสิ่งใหม่ๆ ที่ถ้าสิบปีทำมาแล้วไม่เวิร์ค ลองทำสิ่งใหม่ที่เสริมในปัจจุบัน เป็นหนทางที่ดีขึ้น ยึดความยืดหยุ่น ทันทุกสถานการณ์
- สายซีฟู้ดและแซลมอนสะเทือน: สงครามรัสเซีย-ยูเครนลุกลาม ทำราคาพุ่งอีกแล้ว
- ขายแบบเดิมไม่รุ่ง ต้องเปลี่ยน: ขายหอยนางรมกลางน้ำพ่วงท่องเที่ยว ช่วยธุรกิจรอด
ติดตามข่าวสารจาก Brand Inside ได้จาก Facebook ของเรา