ยุคนี้ หนังหรือซีรีส์รวมถึงรายการประเภทสยองขวัญได้รับความนิยมแบบถล่มทลายจนโกยรายได้ไปมหาศาล รวมถึง Podcast เล่าเรื่องผี มักจะเป็นเรื่องที่คนชอบฟัง
เรามาดูกันบ้างว่า..คนที่ชอบดูหนังผี หรือชอบฟังเรื่องราวสยองขวัญ หรือคนที่ชอบติดตามข่าวอาชญากรรม จริงๆ แล้ว เป็นคนยังไง?
เหตุผลทางจิตวิทยา ที่ทำให้คนชอบดูหนังผี ชอบฟังเรื่องราวที่มันสยองขวัญ
เรื่องนี้ Harvard Business Review เคยให้เหตุผลทางจิตวิทยาไว้ว่า ขณะที่เราเสพความบันเทิงจากเรื่องราวสยองขวัญ ไม่ว่าจะเป็นหนังหรือว่าพอดคาดส์ มันมีผลกระทบทั้งลบและบวก
ในแง่ลบอาจจะทำให้รู้สึกวิตกกังวล กลัว แต่ในแง่บวก มันคือความตื่นเต้นและยังทำให้เรามีความสุขด้วย ในขณะที่เรากลัวมันจะกระตุ้นให้อดรีนาลีนหลั่ง ทำให้พลังงานภายในร่างกายของเราพลุ่งพล่าน
อีกเหตุผลหนึ่งนอกเหนือจากการช่วยสร้างประสบการณ์แปลกใหม่ ก็คือ ถ้าเราต้องพบเจอสถานการณ์ที่ใกล้เคียงกับเรื่องราวที่เราได้ดู ได้รับฟังมา มันจะเพิ่มความกล้าให้เรามากขึ้น เพราะเรารู้สึกคุ้นเคยกับสิ่งนั้น เราจะรับมือกับมันได้
แค่นั้นไม่พอ มันยังตอบสนองความอยากรู้อยากเห็นของคนด้วย เพราะว่าชีวิตจริงของผู้คนส่วนใหญ่อาจจะมีโอกาสน้อยที่จะได้พบกับเรื่องราวที่มันน่ากลัว สยองขวัญเหมือนหนังที่เราได้ดูหรือพอดคาสท์ที่เราได้ฟัง
นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยในทางจิตวิทยาบอกด้วยว่ามันคือ กรอบแห่งการป้องกัน (Protective Frame) แบ่งเป็น 3 เรื่อง ดังนี้
กรอบแห่งการป้องกัน?
หนึ่ง เราเชื่อว่า เรามีความปลอดภัยในทางกายภาพ เราเห็นปีศาจ ผีร้าย อยู่ในจอภาพยนต์ หรือได้ยินได้ฟังมา แต่มันไม่ได้เกิดขึ้นกับเราจริงๆ เราจึงยังรู้สึกปลอดภัยจากสิ่งที่ได้รับชม รับฟัง
สอง กรอบแห่งการป้องกันประเภทนี้ คือการแยกตัวออกมา สมมุติว่าเราเห็นซอมบี้ไล่ล่าเหยื่อในหนัง เราจะมองว่ามันเป็นหนัง เราจะเตือนตัวเองว่าตัวละครในเรื่องเป็นนักแสดง จึงทำให้เราไม่ได้หวาดกลัวอะไร
สาม กรอบแห่งการป้องกันนี้ คือความมั่นใจว่าเราสามารถควบคุมสถานการณ์ที่กำลังเผชิญได้ เช่น เมื่อเราไปเที่ยวตามบ้านผีสิงในสวนสนุก เหมือนกับเรื่องราวที่เราได้ฟังหรือได้ดูเกี่ยวกับบ้านร้างบ่อยๆ เมื่อเห็นซอมบี้หรือผีวิ่งเข้าหา เราจะเผชิญหน้าได้อย่างมั่นใจ
รู้จัก “Morbid Curiosity” ความอยากรู้อยากเห็นเรื่องราวที่ดูอันตรย
งานวิจัยยังระบุอีกว่า คนหนุ่มสาวส่วนใหญ่ชอบหนังผี และเพศชายมักเป็นแฟนคลับของเรื่องสยองขวัญมากกว่าเพศหญิง
เรื่องนี้ Coltan Scrivner นักวิทยาศาสตร์พฤติกรรม แห่ง Recreational Fear Lab จาก Aarhus University ในเดนมาร์กและผู้จัดการโปรเจกต์วิจัยแห่ง Arizona State University ได้ทำการศึกษาวิวัฒนาการและเบื้องลึกทางจิตวิทยาของผู้ที่มีความหลงใหลเรื่องราวเหล่านี้
เขาพบว่าคนที่เหล่านี้มักสนใจด้านมืดของชีวิต ซึ่งก็รวมถึงเรื่องสยองขวัญ อาชญากรรม และเรื่องราวทุกประเภทที่น่ากลัว Scrivner สนใจว่าเรื่องราวน่ากลัวสยองขวัญที่ว่านั้น ส่งผลต่อสุขภาพจิตและชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนอย่างไร
Morbid Curiosity คืออะไร?
ถ้านิยามง่ายๆ ก็คือ คนที่มีความสนใจ อยากรู้อยากเห็นเรื่องราวที่มีแนวโน้มว่าเป็นเรื่องที่อันตราย ซึ่งการดูหนังผีหรือฟังเรื่องราวที่สยองขวัญนี้ไม่เพียงทำให้อะดรีนาลีนพลุ่งพล่านแล้ว มันยังช่วยทำให้พวกเขาได้เรียนรู้บางอย่างเกี่ยวกับตัวเองและช่วยพัฒนาตัวเองจากประสบการณ์เหล่านี้
คุณอาจจะเคยได้ยินมาบ้างว่า ผู้คนมักเติบโตจากเรื่องราวที่เป็นโศกนาฏกรรม หรือหลังจากที่พวกเขาผ่านเหตุการณ์ที่สะเทือนใจ มันเหมือนช่วงตอนที่คุณเป็นเด็กและเล่นซ่อนหากับเพื่อน มันช่วยทำให้คุณรู้สึกถึงขีดจำกัดของความกลัวและสิ่งที่คุณสามารถจัดการได้
นอกจากนี้ Scrivner พบว่า คนที่ขี้กังวลส่วนใหญ่มักจะเป็นแฟนคลับหนังสยองขวัญ
ร่างกายที่คนทั่วไปจะตอบสนองต่อความกลัวเมื่อรับรู้เรื่องราวสยองขวัญก็คือ อดรีนาลีนหลั่ง หัวใจเต็นเร็ว เลือดสูบฉีด เมื่อเทียบกับคนที่มีความกังวลหรือคนที่มีบาดแผลทางจิตใจจะรู้สึกปกติกว่าคนทั่วไปเมื่อดูหนังผี และเนื่องจากเรื่องน่ากลัวนั้นเกิดขึ้นในหนังไม่ใช่ภัยคุกคามทางชีวิตที่แท้จริง การดูหนังผีหรือฟังเรื่องสยองขวัญจะทำให้รู้สึกผ่อนคลายมากกว่า
อีกทั้งทำให้หลุดพ้นจากสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิตจริงด้วย เรียกได้ว่า ถ้ารู้สึกเป็นกังวล เครียด เบื่อหน่าย ลองดูหนังผีหรือฟังเรื่องสยองขวัญดูบ้าง ในขณะที่คุณรู้สึกกลัว คุณก็จะรู้สึกผ่อนคลายไปพร้อมๆ กัน
ยิ่งผลิตหนังผี รายการผี มูลค่าตลาดยิ่งเติบโต
ข้อมูลด้านการตลาดจาก Verified Market Reports รายงานว่า หนังผี หนังสยองขวัญหรือรายการโชว์ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องสยองขวัญในปี 2023 ที่ผ่านมา มีมูลค่าตลาดมหาศาลถึง 1 แสนล้านเหรียญสหรัฐหรือประมาณ 3.7 ล้านล้านบาท และน่าจะทะลุไปถึง 1.4 แสนล้านเหรียญสหรัฐหรือประมาณ 5.1 ล้านล้านบาทในปี 2030
ตลาดหนังสยองขวัญล้วนกระตุ้นให้เกิดการตอบสนองทางอารมณ์อย่างรุนแรงจากคนดู ซึ่งก็มีทั้งเรื่องที่เกี่ยวกับผีสาง ปีศาจ สัตว์ประหลาด หรือสิ่งมีชีวิตที่น่าสงสัย ซึ่งตลาดหนังสยองขวัญหรือรายการโชว์ประเภทเดียวกันนี้มีความเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสำคัญเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา
เทคโนโลยีก็มีส่วนสำคัญในการประกอบสร้างหนังสยองขวัญดังกล่าวให้สร้างตัวละครได้แนบเนียนและน่าดูมากยิ่งขึ้น ทำให้ยิ่งขยายประสบการณ์คนดูให้กว้างขึ้นและแปลกใหม่มากกว่าเดิม
ปัจจัยที่ทำให้หนังสยองขวัญหรือรายการโชว์ประเภทนี้เติบโตอย่างมาก ส่วนหนึ่งก็มาจากการให้บริการสตรีมมิงที่มีไว้เพื่อเอนเตอร์เทนผู้คนได้หลากหลายช่องทาง ไม่ว่าจะเป็น Netflix, Amazon Prime Video ฯลฯ แพลตฟอร์มดังกล่าวต่างก็เร่งทุ่มทุนสร้างคอนเทนต์สยองขวัญอย่างหนักหน่วง
การพร้อมเสิร์ฟคอนเทนต์น่ากลัวลงสตรีมมิงอย่างหนัก ส่งผลให้คนดูมีความต้องการอยากดูเพิ่มขึ้นไปด้วย ยิ่งมีคนอยากดู ก็ยิ่งทำยอดขายเพิ่มขึ้นไปอีก หลังจากนั้นก็จะมีสินค้าที่ระลึกถึงความสยองขวัญจากเนื้อหาที่เราได้ดูตามมา ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้า ของเล่น ของสะสม เหล่านี้ล้วนเป็นปัจจัยหนุนส่งให้ตลาดหนังผียิ่งเติบโต
สรุป
คนที่ชอบดูหนังผี รายการผี หรือชอบฟังเรื่องราวสยองขวัญนั้นมีหลากหลายรูปแบบ มีทั้งคนที่ต้องการเสริมความรู้ตัวเอง อยากรับความแปลกใหม่ที่ไม่เคยพบเห็นหรือเจอด้วยตัวเองมาก่อน
แต่ฐานแฟนคลับส่วนใหญ่ของคนเสพหนังหรือรายการประเภทนี้มักเป็นคนขี้กังวล ต้องการหลีกหนีโลกแห่งความเป็นจริงที่กำลังเผชิญอยู่ หรือเป็นคนที่มีบาดแผลทางจิตใจมาก่อน ทำให้คนกลุ่มนี้ไม่ได้รู้สึกหวาดกลัวเท่ากับคนทั่วไปที่ไม่คุ้นชินขณะดูหนังหรือรายการประเภทนี้
ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่า สำหรับคนทั่วไปที่มีความเครียดอยู่ก็สามารถดูได้เช่นกัน เพราะช่วงเวลาที่เรากำลังดูหนังหรือรายการประเภทนี้มันช่วยกดข่มอารมณ์กังวลที่กำลังพลุ่งพล่านและช่วยบรรเทาความเครียดลงได้
อ้างอิง Harvard Business Review, American Psychological Association, CNET, Verified Market Reports
ติดตามข่าวสารจาก Brand Inside ได้จาก Facebook ของเรา