จากคลองเน่าเสีย สู่การพลิกฟื้น คืนความหลากหลายให้ระบบนิเวศ ภารกิจที่ต่อเนื่องยาวนานของบริษัท เนสท์เล่ (ไทย) จำกัด กับการเข้าสู่ปีที่ 10 ของโครงการ ‘เนสท์เล่ น้ำรักษ์น้ำ’ โครงการฟื้นฟูแหล่งน้ำ และความหลากหลายทางชีวภาพ ให้กับชุมชนคลองขนมจีน จ.พระนครศรีอยุธยา
พร้อมปล่อยลูกกุ้งก้ามกรามกว่า 1 แสนตัวคืนสู่ธรรมชาติ เพื่อสร้างระบบนิเวศที่สมบูรณ์ ให้กับคลองขนมจีน ที่มีความยาวกว่า 21 กิโลเมตร
ย้อนกลับไปราว 10 ปีก่อน ดร.วัชราภรณ์ ตันติพนาทิพย์ จากคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาราชภัฏ พระนครศรีอยุธยา เล่าว่า คลองขนมจีนสายนี้ แตกต่างจากปัจจุบันหน้ามือเป็นหลังมือ
เพราะเต็มไปด้วยขยะตลอดลำคลอง คุณภาพน้ำเน่าเสีย สิ่งที่เป็นตัวบ่งชี้สำคัญอย่างจำนวนประชากรและความหลากหลายของสัตว์ต่างๆ อยู่ในระดับที่น่ากังวล และส่งผลกระทบเป็นลูกโซ่ต่อระบบนิเวศในลำคลองทั้งระบบ
จนกระทั่งเนสท์เล่ได้เข้ามามีส่วนร่วม จากโครงการอนุรักษ์แหล่งน้ำของโรงเรียนสาคลีวิทยา ที่ชนะการประกวดแผนงาน ได้ต่อยอดจนกลายมาเป็นโครงการ ‘เนสท์เล่ น้ำรักษ์น้ำ’ ซึ่งในปีนี้ เป็นปีที่ 10 ของโครงการที่ทำมาอย่างต่อเนื่อง
ด้วยความร่วมมือกับชุมชน โรงเรียน องค์การบริหารส่วนท้องถิ่น รวมถึงพันธมิตรทั้งภาครัฐและเอกชน ในแผนการจัดการและดูแลทรัพยากรน้ำอย่างครบวงจร
ซึ่งนายไชยงค์ สกุลบริรักษ์ ผู้อำนวยการบริหารหน่วยธุรกิจน้ำดื่ม บริษัท เนสท์เล่ (ไทย) จำกัด ได้เปิดเผยแนวทางการฟื้นฟูทั้ง 3 ด้าน ได้แก่
- เรียนรู้ ให้ความรู้และปลูกจิตสำนึกในการอนุรักษ์และจัดการทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืน จัดทำศูนย์การเรียนรู้และโรงเรียนนำร่อง ณ โรงเรียนสาคลีวิทยา ส่งเสริมการอนุรักษ์น้ำ ให้ความรู้ด้านการฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ
- ปกป้อง ไม่ให้ขยะลงสู่แม่น้ำ ด้วยการเปลี่ยนขยะให้เป็นรายได้ผ่านกิจกรรม ‘ตลาดนัดขยะชุมชน’ และ ‘ธนาคารขยะ’ เพื่อส่งเสริมการจัดการขยะอย่างถูกวิธี
- ฟื้นฟู ดูแลและปรับปรุงคุณภาพน้ำในคลอง ควบคู่กับการสร้างความหลากหลายทางชีวภาพให้ระบบนิเวศ เช่น จัดทำบ่ออนุรักษ์ปลาท้องถิ่นหายาก สนับสนุนการปลูกพืชน้ำ เป็นต้น
หลังจากความพยายามนับ 10 ปี การเก็บตัวอย่างในปี 2568 ก็ให้ผลลัพธ์ที่น่าพอใจ
ดร.วัชราภรณ์ เปิดเผยว่า การเก็บตัวอย่างล่าสุด พบว่าคุณภาพน้ำในคลองดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด จากเดิมที่เคยสำรวจเจอหอยกาบเพียงตัวเดียว ในตอนนี้สามารถพบเจอได้ถึง 4 สายพันธุ์ ปลาท้องถิ่นที่เคยหายไปในช่วงหนึ่ง ก็กลับมาเจริญเติบโตและวางไข่ในพื้นที่
อีกสิ่งที่บ่งชี้ว่าคุณภาพน้ำได้ฟื้นคืนกลับมา คือการพบเห็นแมลงปอ และหิ่งห้อย ซึ่งจะไม่สามารถเติบโตได้เลยหากน้ำในพื้นที่นั้นเน่าเสีย และนอกจากสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ คนในชุมชนเอง ยังสามารถใช้ประโยชน์จากคลองขนมจีนได้อย่างหลากหลายเช่นกัน
สำหรับแนวทางในปีนี้ นายไชยงค์ กล่าวว่า เนสท์เล่ได้ตั้งเป้าหมาย ชดเชยน้ำกลับคืนสู่ธรรมชาติและชุมชน ในปริมาณที่เท่ากับที่ใช้ในการดำเนินธุรกิจน้ำดื่มทั้งหมด 100% หรือที่เรียกว่า 100% Water Regeneration คิดเป็นปริมาณ 1 ล้านลูกบาศก์เมตร ภายในสิ้นปีนี้
นอกจากนี้ โครงการ ‘เนสท์เล่ น้ำรักษ์น้ำ’ ยังไม่หยุดอยู่เพียงการสร้างพื้นที่การเรียนรู้และฟื้นฟูคุณภาพน้ำให้กับชุมชนเท่านั้น
แต่ยังสามารถผลักดันคลองขนมจีนแห่งนี้ ให้เป็น พื้นที่นำร่องระดับประเทศ ในการดำเนินงานอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนอกเขตพื้นที่คุ้มครอง หรือ OECMs สำหรับพื้นที่บนบกและแหล่งน้ำบนบก ของประเทศไทยอย่างเป็นทางการอีกด้วย
ติดตามข่าวสารจาก Brand Inside ได้จาก Facebook ของเรา