หลังโควิด-19 ระบาดหนักหน่วง ไทยใช้มาตรการ Lockdown ยาวนานเข้มข้น จนล่าสุด ยังขยายเวลาห้ามสายการบินทั่วโลกเข้าไทย หมายความว่าชาวต่างชาติที่เป็นผู้สนับสนุนหลักทั้งด้านการท่องเที่ยว ทั้งด้านอาหารก็ยังไม่สามารถบินเข้าไทยได้
ร้านเล็ก & รัตน์ซีฟู้ด ตั้งอยู่บริเวณหน้าร้านนาฬิกาศรีทองพานิช ขายอาหารทะเลอยู่ริมถนนย่านเยาวราชยาวนานกว่า 30 ปีแล้ว สาเหตุที่ครอบครัวมาค้าขายที่เยาวราชเพราะคนสมัยก่อนมองว่า ถ้ามาเยาวราชแล้ว อยากได้อะไรก็ได้ครบ ไม่ต้องไปหาที่ไหนเพิ่ม
ร้านเล็ก & รัตน์ซีฟู้ด เปิดขายยาวนานกว่า 30 ปี โควิด-19 พ่นพิษหนักสุด
รัตน์ (สุวรรณี สุวรรณโฆสิตกุล) เล่าให้เราฟังว่า ร้านเล็ก & รัตน์ซีฟู้ด (ชื่อของเธอกับพี่สาว) สมัยก่อนเริ่มขายกุ้งทอด แถวเยาวราชช่วงนั้นยังไม่มีอาหารซีฟู้ดขาย ตอนนั้นที่มีคือซีฟู้ดซุปเปอร์มาร์เก็ต แถวสุขุมวิทที่เดียวที่มีขนาดใหญ่สุดในกรุงเทพฯ ช่วงนั้นคนรุ่นเตี่ยมองว่า แถวนี้ซีฟู้ดยังไม่มีขาย เราเลยเริ่มหันมาขายซีฟู้ดบ้าง ช่วงแรกๆ คนมองว่าเป็นอาหารซีฟู้ดริมถนน เลยยังไม่เป็นที่นิยมเท่าไร แต่รายได้ก็พออยู่ได้ ใช้เวลาสั่งสมยาวนานถึง 15 ปีกว่าจะเป็นที่รู้จัก
บรรยากาศเยาวราชก่อนจะเจอโควิด-19 ระบาด เริ่มเงียบมาตั้งแต่ปลายปี 2019 แล้ว ลูกค้าเริ่มน้อยลง ร้านเล็ก & รัตน์ก็ยังขายอาหารซีฟู้ดต่อไปจนไม่มีลูกค้าออกมาทาน ช่วงตรุษจีน ก็มีแต่คนขาย ไม่มีคนเดิน (เป็นช่วงเดียวกับจีนที่สั่งห้ามกรุปทัวร์ออกนอกประเทศ สั่งปิดเมืองใหญ่ๆ หลายแห่ง) สถานการณ์ในช่วงที่ Lockdown ก็ค่อนข้างแย่ คนในประเทศส่วนใหญ่ก็แย่ หลายคนก็ลำบากไม่มีอะไรจะกิน
เรามีอีกร้านที่เปิดอยู่ถนนจันทน์คือ ร้านรัตน์ซีฟู้ด อยู่แถวแยกสาธุ ถนนจันทน์ เปิดมาได้ 5 ปีแล้ว ปกติเปิดเวลา 16.00น. – 04.00น. ตอนนี้เปลี่ยนมาเปิดช่วง 11.00น. – 22.00น. ก็เริ่มมีส่ง Delivery ฟรีในระยะ 3 กิโลเมตร ถ้าไกลกว่านี้ก็คิดตามระยะทาง ช่วงที่ Lockdown จนคนตกงานกันมาก เราก็ทำกับข้าว แจกข้าว แจกน้ำให้กับคนที่ตกงานขาดรายได้ทานด้วย
หลังคำสั่ง Lockdown จนไม่เหลือลูกค้าเลย ร้านเล็ก & รัตน์ซีฟู้ดจึงเริ่มหยุดขายตั้งแต่ 18 มีนาคม หยุดขายอาหารราว 2 เดือนกว่า และเพิ่งเริ่มเปิดเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา
Lockdown ยาวนาน ลูกค้าลด รายได้หด จำเป็นต้องปลดพนักงานเพราะไม่มีรายได้
ปกติ ร้านมีลูกน้องค่อนข้างเยอะ ราว 40-50 คน ส่วนใหญ่เป็นคนต่างด้าว เมื่อเจอโรคระบาด เขาก็กลับบ้านไป มีทั้งคนเมียนมา คนกัมพูชา ปกติที่ร้านก็มีลูกค้าราว 50 โต๊ะต่อวัน แต่พอช่วงสถานการณ์โควิดระบาด มีลูกค้ามาไม่ถึง 10 โต๊ะ หลังหมดโควิด-19 คงจะต้องลดจำนวนพนักงานลงเพราะรายได้ถดถอยค่อนข้างมาก
แม้ตอนนี้ต้นทุนอาหารซีฟู้ดจะลดลงราว 10-15% แต่ก็ลงไม่มาก ซึ่งค่าใช้จ่ายก็ยังมีเหมือนเดิม เช่น ค่าที่เก็บของ ค่าแรงคน ค่าน้ำ ค่าไฟฟ้า จากที่ต้องใช้พนักงานราว 40-50 คน ตอนนี้เหลือพนักงานไม่ถึง 10 คน จากเดิมที่ร้านเคยเปิดช่วงระยะเวลา 17.00น. – 03.00น. ตอนนี้ต้องเปลี่ยนเป็น 16.00น. – 22.00 น. ซึ่งบรรยากาศเยาวราชก็เงียบลงตั้งแต่ 21.00น. แล้ว เพราะคนต้องรีบกลับบ้าน กลัวกลับบ้านไม่ทันเคอร์ฟิว
ในช่วงที่เริ่มมีความเปลี่ยนแปลงทางรายได้ ก็เริ่มถามความสมัครใจกับพนักงานก่อน ทางร้านมีอาหารให้ทาน 2 มื้อ แต่เราจำเป็นต้องลดค่าแรงเกิน 50% เพราะลูกค้าลดลงมากทั้งคนไทยก็ไม่กล้าเดิน ทั้งคนต่างชาติก็แทบไม่เหลือแล้ว
ลูกค้าส่วนใหญ่มีคละกันไปทั้งคนไทย คนจีน คนเวียดนาม คนกัมพูชา ไปจนถึงฝรั่ง ถ้าพูดเรื่องประเภทการทานอาหาร ถือว่าคนจีนค่อนข้างใช้จ่ายสูง พวกเขาจะชอบทานกุ้งมังกร ปู กั้ง ถ้าเป็นฝรั่ง ชาวตะวันตกมักจะชอบทานกุ้ง และดื่มเบียร์ แต่พอมีคำสั่งห้ามดื่มเบียร์ รายได้ก็ลดลงไปค่อนข้างเยอะ ขณะที่คนไทยก็เริ่มประหยัดค่าใช้จ่ายมากขึ้น จ่ายน้อยลง มาทานอาหาร 5 คนยังทานไม่ถึง 1,000 บาทเลย
ช่วงที่คงคำสั่ง พ.ร.ก. ฉุกเฉิน บรรยากาศก็ค่อนข้างเงียบเพราะคนไทยก็กลัวกลับบ้านไม่ทัน สำหรับตอนนี้ถ้ายกเลิกคำสั่งฯ ก็ต้องมานั่งวัดใจกันอีก ว่าจะมีรายได้เข้าสักกี่บาท ฝนจะตกไหม บรรยากาศมันเงียบ เงียบมากจนน่าใจหาย
รายได้เสื่อมถอย เปิดร้านก็ไม่คุ้ม เริ่มทยอยใช้เงินเก็บ อนาคตน่ากังวล
เปิดร้านก็ไม่คุ้มค่า แต่ลูกน้องบางคนก็กลับบ้านไม่ทัน ก็ต้องเปิดเพื่อให้มีลูกค้าเข้า ให้มีรายได้เข้าบ้างเพื่อจะได้มีค่าแรงให้พนักงานต่อ พนักงานก็นำไปจ่ายค่าเช่าบ้านได้อีก ถือว่าเป็นภาวะที่ทำอะไรไม่ได้ รายได้ก็แทบไม่มี อย่างน้อยเปิดร้านก็ยังมีข้าวให้พนักงานกิน มีใช้บ้างนิดหน่อย
สถานการณ์แบบนี้ รัตน์บอกว่ามีความรู้สึกกลัวอยู่ กลัวว่าจะยื้อไว้ไม่ไหว เพราะต้องเอาเงินเก็บออกมาทยอยใช้ กลัวเงินจะหมดเสียก่อน ถ้าหากเปิดประเทศให้ต่างชาติเข้ามาก็รู้สึกดีใจ แต่ก็กลัวอยู่บ้าง เพราะยังไม่มียารักษาได้ ยังกังวลอยู่ เดี๋ยวนี้แทบไม่ออกไปไหนนอกจากมาขายอาหารที่ร้านเท่านั้น
ปีหน้าก็ต้องลุ้นว่า อีกนานแค่ไหนสถานการณ์จะกลับมาดีขึ้น ยังรู้สึกไม่มั่นใจอนาคต เครียด หลังเจอโควิดเข้าไป สถานการณ์หนักกว่าเศรษฐกิจแย่เสียอีก ก่อนที่จะมีรัฐประหารก็ถือว่าร้านขายดีมาก ขายได้เต็มที่ แต่หลังจากรัฐประหารเป็นต้นมา เศรษฐกิจก็ค่อยๆ แย่ลง ยอดขายก็ลดลงมาตลอดต่อเนื่อง ขายไม่ค่อยได้ จนกระทั่งเจอโควิด-19 ถือว่าอยู่ในสถานการณ์สาหัส
เมื่อก่อนอาจจะขายกุ้งได้วันละกว่า 100 กิโลกรัม เดี๋ยวนี้กุ้งกว่า 15 กิโลกรัมกว่าจะขายหมดใช้เวลา 2 – 3 วัน สมัยก่อนต้องบอกว่าขายอาหารสนุก ลูกค้ามาต้องต่อแถวรอเพื่อจะทานอาหารตลอดเวลา เดี๋ยวนี้ลูกค้ามานับคนได้ มีไม่กี่โต๊ะเท่านั้น
อยากให้กำลังใจกับคนที่ประสบปัญหาเช่นกันว่า ในขณะที่เรารู้สึกว่าเราลำบาก ยังมีคนที่ลำบากกว่าเราเยอะ ถ้าเราพูดไปว่าให้สู้ ให้อดทน บางคนอาจบอกว่ามันเป็นแค่คำพูด ไม่เจอกับตัว ไม่รู้หรอก แต่ตอนนี้ก็ต้องบอกว่า ต้องอดทนอย่างเดียวจริงๆ ต้องใช้จ่ายอย่างประหยัด และอย่าประมาท
ขอบคุณข้อมูล: ร้านเล็ก & รัตน์ ย่านเยาวราช สุวรรณี สุวรรณโฆสิตกุล
ติดตามข่าวสารจาก Brand Inside ได้จาก Facebook ของเรา