ก่อนการประชุมสองสภาของจีน (หนึ่งในวาระการประชุมที่สำคัญเพื่อกำหนดทิศทางนโยบายภาพใหญ่ของจีนจะเริ่มต้นในวันนี้) มีประเด็นปัญหาที่น่าสนใจที่น่าจะถูกพูดถึงในการประชุมคือ “การเกิดลดลง” ถึงขนาดที่จำนวนประชากรอินเดียมีโอกาสแซงจีนในปี 2027
ประเด็นการลดลงของประชากร เป็นเรื่องที่พูดถึงกันในวงการเมืองของจีนมาอย่างน้อย 5 ปี แต่ยังไม่มีการประกาศนโยบายใหญ่ๆ ออกมาอย่างชัดเจนจากรัฐบาลกลาง ดังนั้น การประชุมที่จะมาถึงจึงน่าจับตาว่าจะพูดถึงเรื่องนี้อย่างไร
แต่ก่อนอื่น ต้องทำความเข้าใจพื้นเพปัญหาเรื้อรังของจีนในเรื่องนี้ก่อน
ประชากรจีนลดลง จำนวนประชากรอินเดียอาจแซงในปี 2027
เคยเป็นที่ทราบกันดีว่าในจีน มีสิ่งที่เรียกว่านโยบายลูกคนเดียวอยู่ แต่ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา คำนี้เริ่มหายไปจากความรับรู้ของคนทั่วไป และไม่เว้นแม่แต่ในรายงานของทางรัฐบาลเอง
He Yafu นักประชากรศาสตร์ชาวจีนกล่าวว่า “คำนี้ไม่ปรากฏในรายงานของรัฐบาลเลยในช่วงหลายปีที่ผ่านมา และน่าจะไม่ปรากฏในรายงานการประชุมสองสภาที่กำลังจะมาถึงเช่นเดียวกัน นั่นหมายความว่านโยบายควบคุมการมีบุตรเริ่มลดความสำคัญลงไปเรื่อยๆ”
แล้วเบื้องหลังของปรากฏการณ์นี้คืออะไร
จีนเห็นสัญญาณลบด้านประชากรมาสักพักแล้ว
มีการปฏิรูปนโยบายครอบครัวในปี 2016 เปลี่ยนจากนโยบายลูกคนเดียวมาเป็นนโยบายลูกสองคน เพราะจีนเริ่มเห็นสัญญาณการเปลี่ยนแปลงด้านประชากรมาสักพักว่าการเกิดจะลดลง และอาจตามมาด้วยปัญหาสังคมสูงวัยเนื่องจากมีประชากรหนุ่มสาวเข้ามาทำงานในเศรษฐกิจน้อยลงแต่มีผู้สูงวัยซึ่งเข้าสู่วัยเกษียณอายุในสัดส่วนที่มากขึ้น
ทางการจีนออกมาเปิดเผยข้อมูลเองว่า มีโอกาสที่ประชากรอินเดียจะมีจำนวนแซงจีนภายในปี 2027 หากอัตราการเกิดและอัตราการตายยังอยู่ในระดับนี้ไปเรื่อยๆ เพราะอัตราการเกิดปัจจุบันอยู่ในระดับต่ำ เช่น ในปี 2019 จำนวนบุตรที่เกิดจากผู้หญิง 1 คน (อัตราเจริญพันธุ์) อยู่ที่ 1.47 เท่านั้น
ตอนนี้ ยังไม่มีตัวเลขเด็กเกิดใหม่และข้อมูลด้านประชากรอื่นๆ ของปี 2020 เปิดเผยออกมา แต่ก็มีกำหนดจะประกาศภายในเดือนภายเดือนเมษายนนี้ อย่างไรก็ตาม ด้วยปัจจัยเรื่องโควิด-19 ที่ส่งผลถึงสภาพเศรษฐกิจและสังคม รวมถึงเทรนด์การมีลูกน้อยลงของคนรุ่นใหม่ที่เป็นที่นิยมขึ้นเรื่อยๆ ก็อาจทำให้ตัวเลขการเกิดในปีนี้ลดลงไปอีก
จีนไม่ชัดเจน พูดถึงกว้างๆ ลงมือทำในมณฑล ยังขาดแนวทางจากรัฐบาลกลาง
สำหรับภาพระยะยาวในอนาคต เศรษฐกิจที่กำลังเติบโตได้ดีของจีนอาจจะเจอปัญหาด้านประชากรที่หนักขึ้นเข้ามาเป็นตัวรั้งได้ ในการประชุมสองสภาในครั้งนี้ของจีนจึงถูกจับตามองว่าจะมีการประกาศแนวทางที่ชัดเจนออกมาหรือไม่
ก่อนหน้านี้ มีการพูดถึงวิสัยทัศน์กว้างๆ ในการประชุมเต็มคณะครั้งที่ 5 ของคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนชุดที่ 19 ในเดือนตุลาคมที่ผ่านมาว่า จากนี้ นโยบายการมีบุตรจะคำนึงถึงคนทุกกลุ่มมากยิ่งขึ้น เป็นสัญญาณของการผ่อนคลายการควบคุมการมีบุตรลง แต่ก็ยังไม่ได้มีแนวทางเชิงนโยบายที่ชัดเจนออกมา
นอกจากนี้ ยังมีความพยายามสะสางปัญหาอัตราการเกิดต่ำในระดับมณฑลเกิดขึ้น ในเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา Chen Xiangqun รองผู้ว่าการมณฑลเหลียวหนิง เสนอต่อสภาประชาชนแห่งชาติจีน (NPC) ว่าให้ลดการคุมเข้มในนโยบายครอบครัว
เขาเสนอให้จีนริเริ่มจากภูมิภาคทางตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งมีอัตราการเกิดต่ำที่สุดในจีน แถมต้องแบกรับค่าใช้จ่ายทางเศรษฐกิจในการดูแลคนชรามากที่สุดเป็นที่แรก และยังเสนอให้รัฐบาลเพิ่มการลงทุนในด้านการดูแลเด็กและการศึกษาก่อนเข้าโรงเรียนเพื่อสนับสนุนให้ครอบครัวมีลูกมากขึ้น ซึ่งจีนก็ได้อนุญาตให้มณฑลเริ่มลองปรับใช้นโยบายดังกล่าวเพื่อประเมินความเป็นไปได้ต่อไป
ที่มา – SCMP
ติดตามข่าวสารจาก Brand Inside ได้จาก Facebook ของเรา